نظام حقوق مالی زوجیّت در ایران؛ با تأکید بر قانون حمایت خانواده۱۳۹۱

چکیده:مفهوم، انواع، آثار و اهداف نظام حقوق مالی زوجیت در خانواده همواره از مباحث حایز اهمیت در حقوق خانواده بوده است که در سیستم‌های حقوقی مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در حقوق موضوعه ایران، نظام حقوق مالی زوجیت به تبع فقه امامیه حول محور ریاست مرد بر خانواده شکل گرفته است. وضع نهادهای مالی مختلف در خانواده نیز گویای این است که نحوه‌ی تنظیم این نهادها به نحوی است که همان گونه کهـ‍ قوام و موجودیت نظام خانواده بر حول محور ریاست مرد استوار است، نهادهای مالی مطرح در این نظام نیز می‌بایست در جهت تشیید و تحکیم مبانی خانواده، به سمت تحکیم مدیریت و ریاست مرد حرکت کند و قانونگذار ایران نیز در نیل به این مهم گام‌های پر فراز و نشیبی برداشته است. نوشتار حاضر، ضمن بررسی نظام حقوق مالی زوجیت در ایران، به این نتیجه دست یافته است که سیر تقنینی در حقوق ایران با پیروی از فقه امامیه در جهت تثبیت ریاست مرد بر خانواده جهت مدیریت بهتر وی حرکت کرده است، ولی قانونگذار در تبیین این فرایند تحوّلات اجتماعی را نادیده گرفته است که این امر منجر به تنافی میان حقیقت‌های تقنینی با واقعیت‌های اجتماعی گردیده است. این منافات را می‌توان در تفکیک میان ازدواج دائم و موقت و آثار عملی متمایز مالی آن‌ها مشاهده نمود؛ به نحوی که روند تقنینی، واقعیت‌های اجتماعی را به سمت مقبولیت بیش‌ترِ نکاح موقت به سبب آثار مالی آن بر نظام زوجیت سوق می‌دهد.

واژگان کلیدی: نظام مالی زوجیت، نظام ریاستی، نظام مشارکتی، مهریه، نفقه، قانون حمایت خانواده، استقلال مالی         اصل مقاله